Projekt pt. „Zakupy na jednym wózku z dzieckiem z niepełnosprawnością ruchową – LEKABEL” to Innowacja testowana w ramach „Inkubatora Dostępności” –projektu wdrażanego w ramach IV Osi Priorytetowej Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój (Działanie 4.1: Innowacje społeczne), na zlecenie Ministerstwa Rozwoju, finansowanego ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.
Innowatorką, pomysłodawczynią projektu jest Jolanta Fień – Prezes Zarządu Fundacji ,, APROBATA’’ z Rzeszowa, której bliskie są potrzeby osób z niepełnosprawnością i ich rodzin, opiekunów. Prowadzi działania na rzecz osób z niepełnosprawnościami ze szczególnym uwzględnieniem osób chorych na choroby reumatyczne. Organizator wydarzenia ,,Rzeszów przyjazny osobom z niepełnosprawnością’’, Marszu z okazji Dnia Walki z Dyskryminacją Osób z Niepełnosprawnościami oraz Dnia Godności Osób z Niepełnosprawnością Intelektualną.
Opis innowacji
Projekt ,,Zakupy na jednym wózku z dzieckiem z niepełnosprawnością ruchową –
LEKABEL’’, to innowacja polegająca na wdrożeniu rozwiązania ułatwiającego zakupy w sklepach wielkopowierzchniowych dla rodzin z niepełnosprawnym dzieckiem m.in. z mózgowym porażeniem dziecięcym. Proponowana innowacja polega na dostosowaniu siedziska w wózku zakupowym, które będzie wyprofilowane, posiadające specjalnie profilowane gąbki pełniące funkcje stabilizacyjną siedzącego dziecka, zabezpieczone specjalnymi pasami oraz posiadać będzie m.in. zagłówek do stabilizacji głowy, stabilizator odcinka kręgosłupa lędźwiowego dzięki czemu dziecko będzie w pełni bezpieczne. Rozwiązanie to, pozwoli na utrzymanie pionowej postawy u dziecka, którego ciało jest wiotkie, na uczestniczeniu dziecka w zakupach, współdecydowaniu w zakupionych towarach i możliwości obserwowania zachowań i kompetencji społecznych.
Diagnoza problemu i opis odbiorców innowacji
Projekt skierowany jest do grupy 8 rodziców (opiekunów) z dzieckiem z niepełnosprawnością z Podkarpacia. Dzięki wprowadzanemu rozwiązaniu rodzinne zakupy w sklepie przyczynią się do wyrównywania szans w dostępie do oferowanych produktów.
Rodzina w której jest dziecko z niepełnosprawnością w codziennym życiu mierzy się z różnymi dodatkowymi trudnościami. Codzienne zakupy z dzieckiem zdrowym kojarzą się nam zazwyczaj z przyjemnie spędzonym czasem, niestety sytuacja komplikuje się w przypadku rodziców dziecka chorego, które nie chodzi i przemieszcza się w inwalidzkim wózku dziecięcym. Wówczas robienie zakupów w sklepach wielkopowierzchniowych staje się nierealne, rodzic nie jest w stanie prowadzić równolegle dwóch wózków czy nawet trzymać koszyka zakupowego w ręku. Rodzic w takiej sytuacji nie poradzi sobie bez angażowania osób trzecich i ma dwa wyjścia: pozostawić dziecko w domu pod opieką, zabrać dziecko do sklepu na zakupy angażując osobę zaprzyjaźnioną. W obydwu przypadkach uzależniony jest od osób trzecich. Nie jest to komfortowa sytuacja dla rodzica, która może rodzić stres i nieporozumienia w relacjach rodzinnych, koleżeńskich. Rodzic dziecka z niepełnosprawnością jest wykluczony w swobodnym dostępie do usług gdzie: jest większy asortyment towarów niż w sklepie tradycyjnym (obsługa zza lady), ceny towarów są niższe, liczne promocje, programy lojalnościowe, większa liczba miejsca parkingowe dla osób z niepełnosprawnością. Powyższe punkty maja bardzo duże znaczenie ponieważ budżet rodzin jest ograniczony, gdyż w zdecydowanej mierze przeznaczony jest na zapewnienie podstawowych potrzeb rodziny oraz niezbędną rehabilitację dziecka. Wynika to z tego że najczęściej jedno z rodziców nie pracuje zawodowo co podyktowane jest koniecznością opieki nad dzieckiem. Sytuacja rodziców pogorszyła się bardzo w czasie ogłoszenia stanu epidemii ze względu na rozprzestrzenianie się wirusa Covid-19 na terenie kraju, któremu towarzyszyło ogłoszenie obostrzeń i nowych zasad życia społecznego. Do zasad tych należało miedzy innymi, że w sklepach każda osoba wchodząca ma obowiązek zabrać koszyk lub wózek sklepowy. I w tej sytuacji rodzic dziecka (nawet przy asyście osoby trzeciej) został wykluczony z możliwości zrobienia zakupów w sklepie wielkopowierzchniowym ponieważ obowiązek zabrania koszyka ciąży na rodzicu i opiekunie, którzy mają pod opieką dziecko.
Zmiana jaką wprowadza innowacja
Zrealizowany projekt jest realną odpowiedzią na istniejące potrzeby rodziców dzieci z niepełnosprawnością i ma on na celu poprawę jakości życia i funkcjonowania poprzez:
- wyrównania szans w swobodnym dostępie do usług w sklepach wielkopowierzchniowych;
- zapobiegnie sytuacjom stresowym w sklepie dla rodzica i dziecka;
- godne i możliwe pełne uczestnictwo w życiu społecznym dziecka mające na celu wyrobienia umiejętność obcowania z innymi ludźmi, zdobycia cennych doświadczeń i umiejętności.
Dzięki wprowadzonej innowacji rodzice z dzieckiem z niepełnoprawnością będą mogli robić zakupy we wszystkich sklepach wielkopowierzchniowych (tam gdzie chcą), a nie tam gdzie mogą (sklepy osiedlowe) i wyjść bez angażowania osób trzecich oraz w godzinach dostosowanych do ich potrzeb dnia codziennego. Dziecko, które będzie przewożone w wózku zakupowym dostosowanym do jego potrzeb będzie czuło się bezpiecznie, a rodzic swobodnie, bez dodatkowego stresu będzie mógł robić zakupy. Proponowane rozwiązanie przyczyni się do zapobiegnięcia wykluczenia społecznego.
Zmiana jaką wprowadza innowacja
Zrealizowany projekt jest realną odpowiedzią na istniejące potrzeby rodziców dzieci z niepełnosprawnością i ma on na celu poprawę jakości życia i funkcjonowania poprzez:
- wyrównania szans w swobodnym dostępie do usług w sklepach wielkopowierzchniowych;
- zapobiegnie sytuacjom stresowym w sklepie dla rodzica i dziecka;
- godne i możliwe pełne uczestnictwo w życiu społecznym dziecka mające na celu wyrobienia umiejętność obcowania z innymi ludźmi, zdobycia cennych doświadczeń i umiejętności.
Dzięki wprowadzonej innowacji rodzice z dzieckiem z niepełnoprawnością będą mogli robić zakupy we wszystkich sklepach wielkopowierzchniowych (tam gdzie chcą), a nie tam gdzie mogą (sklepy osiedlowe) i wyjść bez angażowania osób trzecich oraz w godzinach dostosowanych do ich potrzeb dnia codziennego. Dziecko, które będzie przewożone w wózku zakupowym dostosowanym do jego potrzeb będzie czuło się bezpiecznie, a rodzic swobodnie, bez dodatkowego stresu będzie mógł robić zakupy. Proponowane rozwiązanie przyczyni się do zapobiegnięcia wykluczenia społecznego.
Etap 1- przygotowanie do testowania
W ramach tego etapu odbyły się dwa spotkania fokusowe na przełomie listopada i grudnia 2021 roku trwające po 4 godziny. Spotkania zostały zorganizowane w siedzibie OREW „PARASOL” przy ul. Szarych Szeregów 5 w Rzeszowie, w których uczestniczyło po czworo rodziców z dziećmi. Łącznie uczestnikami spotkań fokusowych było ośmioro rodziców z dziećmi z niepełnosprawnością ruchową, z których powstał wspólny raport określający potrzeby dwóch grup uczestników.
W spotkaniach uczestniczyli również eksperci :
Rafał Gajdek właściciel firmy Delos – konstrukcje spawane, https://www.facebook.com/Deloskonstrukcje która zajmuje się produkcją elementów metalowych oraz drewnianych. Zaopatruje firmy gastronomiczne w stoły dębowe oraz wyposażenie takie jak: zabudowy barów, elementy dekoracyjne. Współpracuje z firmami dla których robi elementy konstrukcyjne takie jak regały, elementy hali oraz linii produkcyjnej. Spawają stal czarną oraz nierdzewną. Warsztat znajduje się w miejscowości Kraczkowa 356 pod Rzeszowem.
Monika Kaczor – mgr fizjoterapii posiada wieloletnie doświadczenie w pracy jako fizjoterapeuta dzieci. Pracuje w OREW Parasol, zna dzieci, które biorą udział w projekcie oraz rodziców, którzy dążą ja zaufaniem.
Iwona Szczęch-mgr nauczyciel, oligofrenopedagog, terapeuta wczesnego wspomagania rozwoju, tyflopedagog, pedagog specjalny z uprawnieniami do pracy z autystami. W projekcie pełni rolę krawcowej, która zna potrzeby dzieci oraz rodziców, którzy dążą ja zaufaniem.
Wojciech Słysz Prezes Zarządu WiredSoft Sp. z o.o. To firma zajmująca się prototypowaniem i drukiem 3D. Prowadzi działania w zakresie badań nad rozwojem druku 3D w Polsce. Firma objęta wsparciem w ramach platformy Start In Podkarpackie.
Joanna Krokosz z Katedry Metodyki Projektowania Wydział Form Przemysłowych ASP w Krakowie wykonała rysunki techniczne wykroi krawieckich w programie graficznym.
Cel spotkań fokusowych
Zasadniczym celem przeprowadzenia spotkań fokusowych było zgromadzenie rekomendacji, potrzeb zgłaszanych przez rodziców/opiekunów dzieci z niepełnosprawnościami
ruchowymi przy tworzeniu prototypu siedziska do wózka zakupowego oraz konfrontacji ich z możliwościami technicznymi. Takie spotkania pozwoliły określić wstępną specyfikację
techniczną prototypu siedziska poprzez identyfikację potrzeb grupy docelowej.
Tak prezentuje się przygotowany model wózka zakupowego do testowania.
Etap II – testowanie
W czasie tego etapu w ramach projektu zaplanowane zostały z jednym rodzicem dwugodzinne spotkania testowe wózka zakupowego. Spotkania testowe odbyły się od kwietnia do czerwca 2022 roku.
Cel spotkań testowych
Zasadniczym celem przeprowadzenia spotkań testowych było zgromadzenie rekomendacji, uwag zgłaszanych przez dzieci, rodziców/opiekunów dzieci z niepełnosprawnościami ruchowymi w czasie robienia zakupów. Uczestnikami spotkań testowych było ośmioro rodziców/opiekunów z dziećmi z niepełnosprawnością ruchową. Spotkania testowe polegały na testowaniu wózka zakupowego w czasie wspólnie robionych zakupów.
Miejsce zorganizowania spotkań testowych:
Spotkania testujące odbyły się w sklepie wielkopowierzchniowym Auchan Rzeszów Krasne, Krasne 20B, 36-007 Krasne. Dyrektor sklepu wraz z personelem byli przychylni na przeprowadzenie testów na terenie sklepu. Personel sklepu jest przyjazny osobom z niepełnosprawnością, organizują liczne akcje prospołeczne. Jedną z najważniejszych jest wprowadzenia tzw. godzin ciszy z myślą o osobach ze spektrum autyzmu i nadwrażliwością sensoryczną. Auchan, jako pierwsza sieć w Polsce, uruchomiła tę inicjatywę, która polega na stworzeniu możliwości robienia zakupów w przyjaznym sensorycznie środowisku. Godziny ciszy obowiązują we wszystkich sklepach Auchan we wtorki, w godzinach 15:00-17:00. W tym czasie w sklepach przyciemnione zostają światła, wyłączone telewizory, muzyka i komunikaty z głośników. Dodatkowo do dyspozycji kupujących oddana jest specjalna uprzywilejowana kasa oraz jest przygotowany ,,pokój rodzica i dziecka’’ gdzie można odpocząć, a także spokojnie przewinąć i nakarmić dziecko. Pokój wyposażony jest w przewijak dla dzieci małych i leżankę dla dorosłych. Dodatkowo udostępnione są bezpłatnie są pampersy dla dzieci.
Testy wózka zakupowego odbyły się dzięki wsparciu rodziców z dziećmi.
Spotkanie podsumowujące
W czerwcu 2022 roku odbyło spotkanie podsumowujące w którym udział wzięli rodzice, opiekunowie, dzieci oraz eksperci.
Spotkania odbyło się w siedzibie OREW „PARASOL” przy. ul. Szarych Szeregów 5 w Rzeszowie i trwało 4 godziny. W trakcie spotkania omawiane były spostrzeżenia ze spotkań testujących w sklepie oraz przedstawione rekomendacje co należy zmienić, polepszyć.
Uczestnicy spotkania zwrócili uwagę, że w czasie korzystania z wózka zakupowego dużym problemem jest przenoszenie dziecka z wózka osobistego na wózek zakupowy. Bardzo pozytywnie byli zaskoczeni, że w sklepie znajduje się ,,pokój rodzica i dziecka’’, o którym nie wiedzieli. Wszyscy zgodnie zgodzili się z sugestiami prowadzącej spotkanie, o możliwości zamontowania podnośnika sufitowego, który ułatwiłby przenoszenie dzieci. Niestety podjęcie decyzji i koszt leży po stronie właściciela sklepu, któremu będziemy chcieli przedstawić potrzeby rodziców i ich dzieci.
W Imieniu Fundacji ,, APROBATA” składamy serdeczne podziękowania wszystkim osobom, które wpierały nasz projekt.
Po raz pierwszy wózek zakupowy został przedstawiony w dniu 5 maja 2022 roku w czasie
II Debaty „Rzeszów przyjazny osobom z niepełnosprawnością”. Naszymi gośćmi była Pani Karolina Walocha i Pani Anita Parszewska z Regionalnego Ośrodka Polityki Społecznej w Krakowie
